Η Ευρώπη κοιλοπονά και η Ελλάδα πέρδεται!..

Του Δημήτρη Γιαννακόπουλου Η θεσμική συγκρότηση της ΕΟΚ και αργότερα της ΕΕ, σήμανε την θεμελίωση πρώτα της «ευρωπαϊκής Γερμανίας» και αρ...

Του Δημήτρη Γιαννακόπουλου

Η θεσμική συγκρότηση της ΕΟΚ και αργότερα της ΕΕ, σήμανε την θεμελίωση πρώτα της «ευρωπαϊκής Γερμανίας» και αργότερα την ανάπτυξη της γερμανικής ηγεμονίας σε ολόκληρο το λεγόμενο European region, που κάποιοι, μάλλον υπερβολικά ονόμασαν «γερμανική Ευρώπη». Η δημιουργία και λειτουργία της ευρωζώνης έθεσε πλέον εν πολλοίς τους όρους της «γερμανοποίησης» της Ευρώπης.

Η μορφή αυτή της «γερμανοποίησης», με έμβλημα το ευρώ, επιβλήθηκε με οικονομικούς όρους συνδεδεμένους με την...
 ανταγωνιστική διάρθρωση των αγορών και με θεσμικού χαρακτήρα πρωτοβουλίες, με κατεύθυνση κυρίως την διαμόρφωση ενός κοινού πλαισίου άσκησης δημοσιονομικής πολιτικής. Οι αντιπληθωριστικές πολιτικές και οι σκληροί ή «σφιχτοί» προϋπολογισμοί αποτέλεσαν προϋπόθεση αυτής της οικονομικής κατεύθυνσης, η οποία στην ουσία υπονόμευε το κράτος κοινωνικής πρόνοιας.
Προϋπόθεση για την ευδοκίμηση αυτού του μοντέλου άσκησης εξουσίας ήταν: (1) η περεταίρω ανάπτυξη της παγκοσμιοποίησης σε ολοκληρωτικό βαθμό (post-globalization), (2) η αναδιαμόρφωση του πλαισίου εθνικής κυριαρχίας με την αποφασιστική μείωση των δυνατοτήτων άσκησης αυτόνομων πολιτικών ( post-Westphalian system) και ( 3) η θεσμική θεμελίωση ενός γερμανικού ηγεμονισμού που θα βασίζεται στην αυτοσυμμόρφωση των κρατών μελών της ΕΕ, μέσω νέων μηχανισμών κοινωνικοποίησης της εθνικής αστικής τάξης τους και μέσω νέων μορφών θεσμοποίησης της πολιτικής πρακτικής, που με τη σειρά της βασίζεται στην αυτοπειθαρχία (post-hegemonic practice). Δηλαδή, η ανάπτυξη αυτού του νεο-ηγεμονισμού στην Ευρώπη που αναδεικνύει την Γερμανία σε polar power, στηρίχτηκε στην αμερικανική εκδοχή του νεοφιλελευθερισμού.
Το μοντέλο αυτό τούτη την ώρα κλονίζεται και η Ευρώπη ολόκληρη κοιλοπονά.
Η αιτία είναι πως το μοντέλο αυτό ήταν υπερβολικά απλοϊκό στην δόμησή του και κοινωνικο-οικονομικά απολύτως τυχοδιωκτικό, βασισμένο στην οικονομική και πολιτική προσέγγιση του νεοφιλελεύθερου δόγματος. Για την επιτυχία του προϋπέθετε απίθανα πράγματα, όπως την μεταβολή των κοινωνιών σε αγορές και την εξάλειψη ιδεολογικών ή/και εθνικών αναπαραστάσεων και αποκρυσταλλώσεων. Ήταν μια μορφή νεορεαλισμού βασισμένου στη ντετερμινιστική αντίληψη του λεγόμενου economic-institutionalism, που όπως και ο Μαρξισμός αντιλαμβάνεται τις οικονομικές σχέσεις ως κοινωνική δομή επί της οποίας κτίζονται οι πολιτικές και κοινωνικές σχέσεις. Με τη διαφορά ότι αυτός εκχυδάισε απολύτως τον Μαρξισμό πρεσβεύοντας ότι «όλα είναι οικονομία». Αν «όλα είναι οικονομία» τότε τελειώνει και η Ιστορία και ησυχάζουν οι νεοφιλελεύθεροι σε ολόκληρο τον κόσμο και μαζί με αυτούς και κάτι σοσιαλιστές τύπου Γιώργου! ( Ίσως, γίνεται αντιληπτό ότι στο κρίσιμο αυτό σημείο διαφωνώ εκτός από τον νεοφιλελευθερισμό και με τον Μαρξισμό).
Κλειδί για την λειτουργία αυτού του μεταμοντερνισμού στην Ευρώπη ήταν η λεγόμενη ανταγωνιστικότητα. Προϋπέθετε την διαρκή αύξηση της ανταγωνιστικότητας της ΕΕ στο σύνολό της και κυρίως εντός του πρώτου κύκλου της: την ευρωζώνη. Έλα όμως που μέσα σε αυτόν τον οικονομικό χώρο με το κοινό νόμισμα, υπήρχαν τεράστιες αποκλίσεις στην διάρθρωση του κοινωνικού μοντέλου! Έλα που υπήρχαν διαφορετικές πολιτισμικές και ιστορικές προσεγγίσεις σε ότι αφορά στη σχέση του κράτους με τον πολίτη και αντίστροφα. Έλα που υπήρχαν τεράστιες αποκλίσεις στην διάρθρωση των συντελεστών της οικονομικής ανάπτυξης και αποτελεσματικότητας! Έλα που υπήρχαν διαφορετικά πολιτικά συστήματα!
Αυτά θα μπορούσαν να… ξεπεραστούν, ή ακριβέστερα να διασκεδαστούν μόνον αν η Ευρώπη ζούσε την εμπειρία μιας φρενήρους αναπτύξεως. Έλα όμως που η παγκόσμια οικονομία μετά την αντοχή του Κινεζικού μοντέλου, άλλαξε φορά ανάπτυξης, και μετά το σκάσιμο της χρηματοπιστωτικής φούσκας αναγκάστηκε να αναθεωρήσει εκτιμήσεις και προσδοκίες για την επόμενη δεκαετία, τουλάχιστον!
Η αναθεώρηση αυτή οδηγεί στην ανάπτυξη ενός είδους νεο-εθνικιστικής στρατηγικής των κεντροευρωπαϊκών δυνάμεων. Σύμφωνα με αυτήν θα πάψουν να χρηματοδοτούν την μειωμένη ανταγωνιστικότητα των ασθενέστερων χωρών της ευρωζώνης, εκεί τουλάχιστον που δεν διακυβεύονται ζωτικά τους συμφέροντα, όπως για παράδειγμα στην Ισπανία. Τώρα πια η αύξηση της ανταγωνιστικότητας στην Ελλάδα, για παράδειγμα, επαφίεται στα χέρια της ελληνικής πολιτικής ηγεσίας και της ημεδαπής επιχειρηματικής τάξης. Έλα όμως που τα χέρια αυτά είναι δεμένα από το Σύμφωνο Σταθερότητας και το σκληρό νόμισμα, τις δραματικές υποχρεώσεις για την εξυπηρέτηση του χρέους, την έλλειψη αναπτυξιακών πόρων, ενεργειακών πηγών, σύγχρονης επεκτατικής επιχειρηματικής κουλτούρας κλπ.! Άρα, τον μόνο συντελεστή που θα μπορούσε να μειώσει για να αυξηθεί έστω και ελάχιστα η ανταγωνιστικότητα – και τούτο με αβέβαιο αποτέλεσμα - μέσα στο παρόν οικονομικό περιβάλλον είναι το κόστος της εργασίας. Έτσι σκέφτονται οι μονεταριστές και όχι αλλιώς, εγκλωβίζοντας την χώρα σε αδιέξοδο και την κοινωνία στην απελπισία, αγνοώντας ότι όταν μιλάμε για την Ελλάδα δεν αναφερόμαστε στις ΗΠΑ του 80-90, ούτε καν στη…Χιλή!
Συμπέρασμα, αν δεν θέλουμε το κοιλοπόνεμα της ΕΕ να καταλήξει στη γένεση τεράτων στην Ελλάδα ας …πάμε για αναδιάρθρωση του χρέους και στην υιοθέτηση πολιτικών που δεν θέλω να αναφέρω δημοσίως - αν και προκύπτουν από αυτά που προανέφερα - για να μην …ακούσω πάλι ότι εξυπηρετώ αλλοδαπά συμφέροντα, μια και δεν ζω στην Ελλάδα. Θα έλεγα όμως να διαβάσετε με προσοχή την πρόταση του Παναγιώτη Λαφαζάνη, την οποία θεωρώ μια καλή βάση συζήτησης.
Η πρόταση περιλαμβάνει: Πρώτον: την επαναδιαπραγμάτευση-ρύθμιση του δημοσίου χρέους, χωρίς όρους και δεσμεύσεις, με στόχο τη διαγραφή σημαντικού μέρους του, τη μείωση των επιτοκίων για το υπόλοιπο, τη διαμόρφωση ικανής περιόδου χάριτος και τη διεύρυνση των χρονικών οριζόντων αποπληρωμής του, χωρίς περαιτέρω επιτοκιακή επιβάρυνση. Δεύτερον: τη ρύθμιση του δυσβάστακτου ιδιωτικού χρέους και με χαρακτηριστικά ανάλογα της ρύθμισης του δημοσίου χρέους, η οποία πρέπει να αφορά τις πιο ευάλωτες και ασθενέστερες οικονομικές κατηγορίες μισθωτών, τον μικρομεσαίο αγροτικό κόσμο, τους μικρούς επαγγελματίες και τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις Τρίτον: την άμεση εθνικοποίηση – κοινωνικοποίηση του τραπεζικού συστήματος, ως βασική προϋπόθεση για την επίτευξη των δύο πρώτων στόχων και ως απόλυτα αναγκαία συνθήκη για την εφαρμογή μιας νέας αναπτυξιακής, παραγωγικής και κοινωνικής χρηματοπιστωτικής πολιτικής.