Fed vs EΚΤ: χρηστικοί vs σταθεροί νομισματικοί χειρισμοί...

Του Ηλία Καραβόλια * Η πιστωτική κρίση των τελευταίων ετών έχει δείξει τις μεγάλες διαφορές φιλοσοφίας που υπάρχουν ανάμεσα στη Fed και τη...

Του Ηλία Καραβόλια*

Η πιστωτική κρίση των τελευταίων ετών έχει δείξει τις μεγάλες διαφορές φιλοσοφίας που υπάρχουν ανάμεσα στη Fed και την ΕΚΤ ώς προς την αντιμετώπιση της κρίσης χρέους του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα.
Ακόμα και αν δεν το παραδέχεται, η Fed ακολουθεί μία λογική functional finance όπου το κυρίαρχο χαρακτηριστικό του νομίσματος είναι η χρήση του ώς μέσο συναλλαγών. Σε μεγάλο βαθμό αυτό οφείλεται και στο γεγονός ότι το δολάριο παραμένει το...
κυρίαρχο reserve currency, το νόμισμα στο οποίο αποτιμώνται χρέη, συναλλαγές, currency pegs. Παρότι επιτρέπει τη δημιουργική καταστροφή, η Fed δεν έχει πρόβλημα να κάνει mark-to-infinity/fantacy ενεργητικό και να δημιουργήσει μία ποικιλία απο lending facilities προκειμένου να συνεχίσει να λειτουργεί το σύστημα πληρωμών. Αν το τελευταίο απαιτεί η νομισματική βάση να αυξηθεί κατά 2 τρις $ δεν έχει κανένα πρόβλημα να το κάνει, με απευθείας αγορές δημοσίου χρέους ή με FX swaps εκατοντάδων δις $.
Στην Ευρώπη απο την άλλη η ΕΚΤ ακολουθεί τη λογική της Bundesbank, λογική που θα έλεγα ότι είναι πιο κοντά στην Αυστριακή θεωρία με την κυρίαρχη μορφή του νομίσματος να είναι το store of value. Η απομείωση και καταστροφή ενεργητικού θεωρείται αρετή μαζί με την αποπληθωριστική δράση της σε σχέση με την οποιαδήποτε μείωση της αξίας του νομίσματος. Τα προβλήματα του τραπεζικού/κρατικού τομέα θεωρούνται βραχυπρόθεσμα, μπροστά στην αξία της διατήρησης του νομίσματος.
Για μένα είναι ο βασικός λόγος για τον οποίο το Ευρώ δεν πρόκειται ποτέ να γίνει ισχυρό reserve currency. Η λογική του sound finance δεν μπορεί να συμβιβάζεται με τη χρήση ενός νομίσματος σε συναλλαγές. Το Ευρώ έχει περισσότερο τη λογική του χρυσού για αποθήκευση πλούτου παρά τη λογική συναλλακτικού μέσου. Στην περίπτωση της Ευρωπαϊκής κρίσης αυτό φαίνεται απο την άρνηση να προστατευθεί η αξία του ενεργητικού (μορφής κρατικού χρέους) των τραπεζών. Τα bank reserves αντί να δίνονται με χαμηλό κόστος και με χαλαρή αντιμετώπιση του collateral, είναι εξαιρετικά δυσεύρετα και γίνονται hoard (απο τις Γερμανικές τράπεζες για παράδειγμα). Η αξία τους αυξάνεται ενώ η αξία του ενεργητικού μειώνεται. Δε θα μου φανεί περίεργο η SNB να κατέχει bank reserves παρά να τα επενδύει σε Ευρωπαϊκά κρατικά ομόλογα.
Το Ευρώ μπορεί να λειτουργήσει σε καιρούς πιστωτικής και οικονομικής επέκτασης. Σε καιρούς οικονομικής κρίσης η οποία προέρχεται απο τον χρηματοπιστωτικό τομέα όπου υπάρχει flight to liquidity, αποκτά τα χαρακτηριστικά του χρυσού. Ακριβό, δυσεύρετο αποθεματικό. Αναγκαστικά το ενεργητικό (και η οικονομία) που στηρίζεται πάνω του πρέπει να συρρικνωθεί ώστε να ακολουθήσει την τιμή του.
Το θέμα είναι καθαρά ʽπολιτικόʼ με την έννοια ότι πρέπει να καθοριστεί ποιά θα είναι η κυρίαρχη αξία του νομίσματος στην Ευρώπη, το store of value ή το medium of exchange. Η πορεία που ακολουθείται (πχ η ενσωμάτωση προβλέψεων για ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς), η απουσία ουσιαστικής παρέμβασης στην ισοτιμία, η επιδίωξη ισοσκελισμένου εξωτερικού εμπορίου δείχνει σαφέστατα μία προτίμηση στο πρώτο. Όποιοι θέλουν ένα μέσο διατήρησης του πλούτου τους (και επαύξησης του μέσω του επιδιωκόμενου αποπληθωρισμού) μπορούν να αισθάνονται ευτυχείς. Οι υπόλοιποι δεν ξέρω.

*Ο Ηλίας Καραβόλιας είναι σύμβουλος σε θέματα Διεθνών Συγχωνεύσεων και Εξαγορών
**Οι απόψεις που παρουσιάζονται δεν αντιπροσωπεύουν απαραίτητα τις απόψεις του "Forum για την Ελλάδα" και εκφράζουν απόλυτα μόνο το συγγραφέα του κάθε κειμένου