Γράμμα από έναν προδότη!

Του Δημήτρη Γιαννακόπουλου   Εάν την στιγμή κατά την οποία χιλιάδες Έλληνες και μερικοί ξένοι μοιάζει ή δηλώνουν ότι αγωνίζονται για να ανα...

Του Δημήτρη Γιαννακόπουλου
 

Εάν την στιγμή κατά την οποία χιλιάδες Έλληνες και μερικοί ξένοι μοιάζει ή δηλώνουν ότι αγωνίζονται για να ανατρέψουν το καθεστώς κοινωνικού εξανδραποδισμού και εθνικοκρατικού εκμηδενισμού, που αποκρυσταλλώνεται αυτή την εποχή στη χώρα μας, εσύ λες: «εγώ δεν παίζω άλλο κριτικά στο διαδίκτυο», άδικο έχουν κάποιοι αν σε χαρακτηρίσουν «προδότη»;
Οι επόμενες αράδες έρχονται να υπερασπισθούν το δίκιο αυτού ακριβώς του προδότη. Με το γράμμα του αυτό ο προδότης, επικαλούμενος μια αστική ηθική που...

αντλεί νομιμοποίηση κατευθείαν από την ακμή (περί-κλέος) της αθηναϊκής δημοκρατίας της αρχαιότητας, θα ισχυριστεί ότι όταν η πραγματικότητα φτύνει μαζί με τα κουκούτσια και την φλούδα μιας προοδευτικής αφήγησης για την αντιμετώπιση της κρίσης, τότε αυτό που απομένει είναι μια μάλλον αδιάφορη, πολιτικά άσχετη γεύση του καρπού. Στο βαθμό που ο δημιουργός του «καρπού» συνειδητοποιεί τούτη την διάσταση του πραγματικού, οφείλει ή να προσαρμοστεί για να παραμείνει στο παραδοσιακό παιχνίδι των πολιτικών γεύσεων, ή να προδώσει όλους του άλλους που συνθέτουν την τρέχουσα πολυποίκιλη αντικαθεστωτική/αντιμνημονιακή διαλεκτική και να αποχωρήσει από την νοερή τράπεζα του λαϊκού διαλόγου. Μέση οδός δεν υπάρχει, στο μέτρο που δεν υπηρετούνται άλλες σκοπιμότητες ή η γραφή δεν καλλιεργείται για να θεραπεύσει ψυχωτικές καταστάσεις του κριτικού αφηγητή.

Ποια είναι αυτή η πραγματικότητα, λοιπόν, που μας «φτύνει»; Μα, ο τρόπος που αντιλαμβάνεται κανείς την πολιτική στην Ελλάδα, στο πλαίσιο της κρίσης ασφαλώς.

Ξέρετε, ο τρόπος που εσωτερικεύει κάποιος τις σχέσεις εξουσίας είναι καθαριστικός για τον σχηματισμό του αντιληπτικού πεδίου της ζωής (του) και μυστικός, φαντασιακός κώδικας για τον προσδιορισμό της πολιτικής (του) στάσης και της κοινωνικής (του) συμπεριφοράς. Η καύσιμη ύλη που ρίχνεις στον δημόσιο διάλογο με την μορφή του «καρπού» που προανέφερα, θα χρησιμοποιηθεί σύμφωνα με τις αντιληπτικές προδιαγραφές του ακροατηρίου σου, οι οποίες επηρεάζονται ασφαλώς καθοριστικά και από την τρέχουσα πολιτική διάσταση του Μέσου που αποτελεί τον δίαυλο μεταφοράς του λόγου – σε τέτοιο σημείο που να ισχυρίζομαι ότι από ιστολόγιο ή ιστοσελίδα σε άλλο ιστολόγιο ή ιστοσελίδα το μήνυμα λαμβάνει διαφορετική διάσταση και δυναμική ερμηνείας.

Το κρίσιμο είναι ότι σε όλες τις περιπτώσεις το μήνυμα (μου) απέτυχε να συνδεθεί σε αξιόλογο βαθμό με την ριζική μεταβολή των πολιτικών αντιλήψεων στην πατρίδα μας, παρά την μάλλον «πονηρή» - καθόλου τυχαία- στρατηγική αφήγησης που υιοθέτησα προς αυτή την κατεύθυνση. Η βασική αιτία θα πρέπει να αναζητηθεί στην βάση της δομής των πολιτικών σχέσεων στην Ελλάδα, οι οποίες δυστυχώς δεν έχουν μεταβληθεί καθόλου, παρά τα σημάδια αποσύνθεσης του δικομματισμού λόγω της εξέλιξης της κρίσης. Όλοι μοιάζει να συμφωνούν ότι η πτώχευση σηματοδοτεί το τέλος της μεταπολιτευτικής περιόδου, που ξεκίνησε το 1974 με την κυπριακή τραγωδία και την ήττα της Ελλάδας, καθώς κα με την παράδοση της εξουσίας από την στρατιωτική χούντα στην παλαιά αστική-πολιτική τάξη, αλλά σχεδόν κανείς δεν αντιλαμβάνεται ότι για να περάσουμε σε μια νέα εποχή, πρέπει να κατασκευάσουμε μια διαφορετική πολιτική μήτρα. Αν δεν το κάνουμε συνειδητά, με την έννοια και τα εργαλεία της πολιτικής στρατηγικής, τούτο θα επισυμβεί ερήμην μας και όχι φυσικά από αριστερά, αλλά από δεξιά.
Η Ελλάδα αντικειμενικά εισέρχεται σε μια νέα περίοδο της ιστορίας της (μεταβιομηχανική), ενώ εμείς κουβεντιάζουμε και αναπαριστούμε την πραγματικότητα με τον ιδιαίτερο κώδικα που ανέπτυξε ο πελατειακός κομματισμός, ο νεοφιλελευθερισμός, ο νεοφασιστικός εθνικισμός ή ο σοσιαλισμός της βιομηχανικής επανάστασης και διάφορες αριστεριστικές φράξιες. Όσοι κινούνται έξω από αυτές τις αφηγήσεις, είτε εμφανίζονται ως ρομαντικοί, αιθεροβάμονες της αριστεράς, είτε συγκροτούν μορφές ιδεαλιστών, απομακρυσμένων - με υλικούς όρους - από το σύγχρονο ελληνικό, κοινωνικό δράμα της ανέχειας.
Εδώ τσαντίζομαι…Ούτε ρομαντικός αριστερός είμαι, ούτε ιδεαλιστής κάποιας μορφής. Το ότι μετά από χιλιάδες διαδικτυακά σχόλια και σύντομες αναλύσεις, καταλήγουμε να χαρακτηριζόμαστε σαν κάτι εντελώς ξένο προς την αφήγησή μας και την γενικότερη στάση μας, σημαίνει ακριβώς πως η αντιληπτική δομή των πολιτικών σχέσεων στην Ελλάδα είναι απολύτως αναχρονιστική και δύσκαμπτη. Ευθύνη για τούτη την στρεβλή εξέλιξη, εκτός από το πολιτικό σύστημα, φέρει το εκπαιδευτικό σύστημα και τα άθλια ΜΜΕ, που λειτουργούν στο γενικότερο πλαίσιο του ισχυρότερου πολιτικού θεσμού της Ελλάδας, ο οποίος δεν είναι άλλος από την Διαπλοκή.
Είναι αλήθεια ότι τα μυαλά του κόσμου δεν μπορούμε να τα αλλάξουμε με κειμενάκια. Και αυτό καθόλου δεν μας προβληματίζει. Αντίθετα μας «ενθουσιάζει» και επιβεβαιώνει την θεωρητική μας κατάρτιση, εκτός από την πολιτική μας αντίληψη. Ποιος όμως είπε ότι γράφουμε για να αλλάξουμε τα μυαλά του κόσμου; Ποιος σας είπε ότι έχουμε ψευδαισθήσεις και ιδεαλιστικές, φονταμενταλιστικές, φαντασιώσεις; Ξεκλείδωτες ή μισάνοιχτες πόρτες σπρώχνουμε, για να περάσει μια νέα πολιτική αντίληψη περί της δόμησης της πραγματικότητας που θα συστήσει έναν νέο προοδευτικό μύθο για την πατρίδα μας. Για μια διαφορετική αλήθεια από αυτή την ελεεινή που προβάλλει η Διαπλοκή ή από τούτη που διακονούν όλα τα ολοκληρωτικά απολιθώματα της βιομηχανικής εποχής - η οποία στην Ελλάδα πέρασε κάπως ξώφαλτσα σε σχέση με την αναπτυγμένη Δύση ή Ανατολή – επιχειρήσαμε μέσω μιας απομυθοποιητικής αφήγησης να προϊδεάσουμε και να επιχειρηματολογήσουμε. Σε μυαλά που είχαν την υποδομή και την διάθεση για προοδευτική αλλαγή απευθυνθήκαμε. Δεν αλλάξαμε κανέναν. Δομική συζήτηση κάναμε με όσους αισθάνονταν ήδη την ανάγκη για αλλαγή του μεταπολιτευτικού προτύπου με κανόνα την ελευθερία και γνώμονα την ισότητα, στο πλαίσιο της αυτοκυβέρνησης.
Η αλήθεια αυτή προϋποθέτει την ριζική μεταβολή της πολιτικής οργάνωσης των προοδευτικών-κοινωνικών δυνάμεων: αλλιώτικες αναφερόμενες ταυτότητες και εντελώς διαφορετική στρατηγική σύμπραξης και πολιτικών συνεργασιών σε όλα τα επίπεδα άρθρωσης του (δημόσιου) κοινωνικού φαινομένου. Αυτά τα είπα και τα ξαναείπα σε βαθμό κουραστικό νομίζω, ιδιαίτερα μετά το ξέσπασμα της κρίσης, τολμώντας να μιλήσω κάποτε-κάποτε και αναλυτικά σε σημείο ανεπίτρεπτο, καθώς σιχαίνομαι τον «καθοδηγητικό» ρόλο και λόγο! Δεν μπορεί να δομηθεί ένας σύγχρονος προοδευτικός, ριζοσπαστικά δημοκρατικός μύθος για την νέα μεταπολίτευση στην Ελλάδα, δίχως την σύσταση μιας μεταμοντέρνας αριστεράς. Αν δεν το κάνει η αριστερά και οι (φιλ)ελεύθεροι πολίτες που έχουν πειστεί ότι οι σοσιαλιστικές αρχές με αυτοκυβέρνηση, πλουραλισμό και λαϊκή συμμετοχή στις αποφάσεις είναι η μόνη σοβαρή και αξιόπιστη βάση κοινωνικής προόδου, ποιος άλλος θα μπορούσε να το κάνει; Μήπως οι «ξεμυαλισμένοι» συμπολίτες μας με την ελευθέρια αγορά, το lifestyle και τον καζινοκαπιταλισμό ή οι συμπλεγματικοί μισάνθρωποι του νεοφασισμού; Μήπως περιμένετε να συνδράμουν στην κατασκευή ενός τέτοιου μύθου οι πελάτες του δικομματισμού ή τα κουτσαβάκια κάποιων προνομιούχων συντεχνιών, σωματείων ή εμπορικών συναλλαγών: «αν περάσει εφοριακός από το μαγαζί, θα του κόψω τα πόδια»!!
Μόνον η αριστερά και οι αντικειμενικά προοδευτικοί σοσιαλιστές θα μπορούσαν να συνθέσουν, με πολιτικά μέσα ασφαλώς, έναν ανατρεπτικό του καθεστώτος μύθο στην ελληνική συγκυρία. Η περίοδος είναι ιδανική. Δυστυχώς, ιδανικές δεν είναι οι ηγεσίες των αριστερών κομμάτων και δυστυχέστερα η πολιτικοποιημένη κοινωνία των πολιτών εμφανίζεται βαθύτατα αναχρονιστική και πάσχουσα από μικρότητες και συμπλέγματα της δεκαετίας του ’70. Την ιστορία δεν την μελετάμε για να την επαναλάβουμε, αλλά για να κατανοήσουμε πολιτικά φαινόμενα, τα οποία οφείλουμε να εξελίξουμε, αλλάζοντας τις δομές, φτιάχνοντας ένα άλλο ιστορικό κεφάλαιο πάνω σε ένα άλλο πολιτικό concept. Αυτό κάνουν σήμερα οι άνθρωποι στο γερμανικό «Die Linke», για παράδειγμα, το οποίο δεν θα μπορούσε και δεν θα έπρεπε να αποτελέσει πρότυπο για την μεταμοντέρνα αριστερά στην Ελλάδα, μια και οι διαφορές στις δύο χώρες είναι τεράστιες, αλλά μια καλή παρότρυνση για αναστοχασμό και κατασκευή μιας ενωμένης κοινοβουλευτικά αριστεράς με διασφαλισμένη την έκφραση και εκπροσώπηση διακριτών ιδεολογικών χώρων. Αναφέρομαι σε μια διαφορετική στρατηγική για πλουραλιστική σύνθεση των προοδευτικών δυνάμεων που θα διασφάλιζε θεσμικά και στη βάση την ενότητα του προοδευτικού κόσμου στην Ελλάδα, με απόλυτο σεβασμό στην ιδεολογική διαφορετικότητα και με θεσμοθέτηση του ιδεολογικοπολιτικού αγωνισμού στο εσωτερικό αυτού του (ενωτικού) φορέα, που θα διεκδικούσε να μεταβάλει το ηγεμονικό πλαίσιο άσκησης της πολιτικής στην Ελλάδα. Επ’ αυτού επιχειρηματολόγησα ποικιλοτρόπως.
Τον οραματισμό αυτόν – τον οποίο εξέφρασαν και μπόλικοι άλλοι παράλληλα - υποστήριξε γενικά και αόριστα σημαντικός αριθμός πολιτών. Τι να σου κάνουν όμως οι άνθρωποι, τι να σου κάνω εγώ και οι άλλοι «ομοϊδεάτες» από την κοινωνία των πολιτών, όταν χτυπάμε πάνω στο ντουβάρι της ιδιοτέλειας των ηγεσιών της κυρίαρχης ή/και παρασιτικής, ή βολεμένης στο περιθώριό της αριστεράς. Πώς θέλετε να συνεχίσουμε να δομούμε έναν μύθο για μια επιτέλους ριζοσπαστικά δημοκρατική μεταπολίτευση, δίχως πολιτικές βάσεις, δίχως πυλώνες αντίστοιχων πολιτικών σχέσεων; Δεν αντιλαμβάνεστε ότι υπό αυτές τις πολιτικές σχέσεις που κυριαρχούν, η κριτική μας ως προς την κρίση, δεν προσφέρει τίποτε στην κατεύθυνση της προοδευτικής μεταβολής του πολιτικού φαινόμενου στην πατρίδα μας; Αν μάλιστα το αναλύσεις καλύτερα ίσως συμφωνήσεις μαζί μου ότι από ένα σημείο και μετά η μορφή της κριτικής που ασκούμε σπαταλά και αποδυναμώνει πόρους που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν - όχι αναγκαστικά από εμένα – στο μέλλον εάν και εφόσον αναπτύσσονταν προϋποθέσεις ώστε να έπιανε γόνιμο τόπο ο «καρπός» που λέγαμε.
Προδίδω τους φίλους μου για να μην καταστρέψω τα υλικά της ελπίδας για μια ανώτερη, σύγχρονη, μεταμοντέρνα ποιότητα της πολιτικής αντίληψης και έκφρασης από αριστερά στο μέλλον, σύμφωνα με την οποία θα «δικαιωνόταν» και ο δόλιος ο ποιητής (Οδ. Ελύτης), ο οποίος παρότρυνε: «Τρώγε την πρόοδο και με τα φλούδια και με τα κουκούτσια της». Συγνώμη, αλλά δεν πιστεύω ότι το δίλημμα για την σημερινή Ελλάδα της απορρύθμισης σε όλα τα επίπεδα, της ανεργίας και της κοινωνικής διάλυσης είναι «καπιταλισμός ή λαϊκή επανάσταση», ή «μνημόνιο ή εθνική παλιγγενεσία», όπως δεν είναι και τα διλήμματα του καθεστώτος όπως εκφράζονται κυρίως από το ΠΑΣΟΚ και την ΝΔ ή τους δήθεν ουδέτερους τεχνοκράτες που πολιτεύονται, εισερχόμενοι από την πλάγια ή την πίσω πόρτα στην κεντρική πολιτική σκηνή. Οι τελευταίοι είναι η χειρότερη περίπτωση που θα μπορούσε να σου τύχει…και σου έτυχε! Δεν μου αρέσει ο τρόπος που πολιτεύονται προεκλογικά οι φορείς της αριστεράς – προσέχοντας με ιδιαίτερο ενδιαφέρον την αφήγηση του Α. Τσίπρα, με τον οποίο μοιάζει να συμφωνούμε σε πάρα πολλά, αλλά αυτό από μόνο του δεν λέει τίποτε από τη στιγμή που ο ΣΥΡΙΖΑ είναι κόμμα, τμήμα μιας στρεβλής πολιτικά δομής, που εξελίχθηκε στο πλαίσιο των ύστερων μεταπολιτευτικών σχέσεων του 1974. Δεν μου αρέσουν όμως και τα καμώματα προβεβλημένων μορφών από την κοινωνία των πολιτών.
Είναι σαν όλοι, ο καθένας με τον τρόπο του, να κάνουν ότι περνάει από το χέρι τους για να υπονομεύσουν το πρελούδιο του μύθου που επιχείρησα - σε νοερή σύμπραξη με μπόλικους άλλους ελεύθερους κοινωνικά προοδευτικούς ανθρώπους - να συνθέσω, μέσω κυρίως της προσέγγιση μου ως προς την κρίση, με μεθοδολογικό εργαλείο τον κριτικό-πολιτικό- κοντρουκτιβισμό και μετακοντρουκτιβισμό. Δεν έχει από ένα σημείο και μετά έννοια η κριτική που ασκώ στο καθεστώς, δίχως υποστήριξη από συγκεκριμένη πολιτική πρακτική με κατεύθυνση την εμπέδωση μιας εναλλακτικής ηγεμονίας στην Ελλάδα. Φίλοι των ηγεσιών της αριστεράς με «ξενερώσατε», πώς το λέμε; Φίλοι, από την κομματικά ακηδεμόνευτη κοινωνία των πολιτών, δυστυχώς για άλλη μια φορά οι «αντιμνημονιακοί πνευματικοί ταγοί» επιχειρούν να υπηρετήσουν τον δικό τους μύθο και όχι έναν σύγχρονο αστικό-εθνικό μύθο με ριζοσπαστικά δημοκρατικές πρακτικές, που να καταλήγουν με κοινοβουλευτικά μέσα στην ανατροπή του καθεστώτος, υπέρ μιας εναλλακτικής ηγεμονίας των προοδευτικών-κοινωνικών δυνάμεων.
Μα τώρα, εσύ πιστεύεις ότι με κοινοβουλευτικά μέσα θα ανατραπεί το σύστημα; Ίσως ρωτήσεις. Καί με κοινοβουλευτικά, απαντώ. Γιατί εσείς που ρωτάτε έχετε κάτι άλλο να προτείνετε, σήμερα, τώρα και εδώ στην Ελλάδα; Άλλοι θα κατέβετε στις εκλογές ζητώντας την ψήφο για να την αξιοποιήσετε κοινοβουλευτικά, άλλοι για να αποδυναμωθεί ο οργανικός αντίπαλος της εξαρτημένης εργασίας, ενώ άλλοι ίσως καταγγείλετε την διαδικασία και το ρίξετε στα «πατριωτικο-επαναστατικο-σοσιαλιστικά», αλλά κανείς δεν πρόκειται να ξεφύγει από την εκλογική αφήγηση, καταγγέλλοντας έστω τον κοινοβουλευτισμό. Όπως και κανείς δεν διανοήθηκε να οργανώσει επαναστατικά την ελληνική κοινωνία, για να αντιμετωπίσει την κρίση. Η «προδοσία» μου, λοιπόν, από την μια αποτελεί κίνηση για να αποφύγω την συντεταγμένη χρεοκοπία της αφηγήσεώς μου – για σκέψου να «χρεοκοπείς», ενώ ορθά εκτιμάς και προβλέπεις (!) - ενώ από την άλλη είναι μορφή αντίδρασης στον καιροσκοπισμό, τον αριβιστισμό και την απύθμενη υποκρισία ή παιδισμό ενός μέρους τουλάχιστον της αριστεράς και της προοδευτικής κοινωνίας των πολιτών. Με παλιές βιομηχανικές συνταγές, δεν φτιάχνεις μεταμοντέρνα αντι-ηγεμονικά ή εναλλακτικά ηγεμονικά κέικ! Η Ελλάδα μεταβλήθηκε και θεσμικά σε μεταμοντέρνο προτεκτοράτο και εγώ αποσβολωμένος παρατηρώ οι εξ ορισμού προοδευτικές ηγεσίες (τυπικές ή/και άτυπες) να επιχειρούν να απαντήσουν σε αυτό με την πολιτική λογική που χαρακτήρισε εξεγέρσεις και επαναστάσεις την βιομηχανική εποχή της ανθρωπότητας και μάλιστα σαν η χώρα να μην διέρχεται καν μια ιδιαίτερα κρίσιμη πολιτικά, εκτός από κοινωνικά και οικονομικά, περίοδο! Καλυτέρα προδότης, λοιπόν, παρά καλαμπούρι και φάρσα…