«Μονόδρομες» λύσεις δεν υπάρχουν...

Από τον Γιώργο Τσιάμη Δρ. Πειραματικής Κοινωνικής Ψυχολογίας Κοινωνιολόγο Σύμβουλο Επικοινωνίας http://spartacusbund.blogspot.com/    Π...

Από τον Γιώργο Τσιάμη
Δρ. Πειραματικής Κοινωνικής Ψυχολογίας
Κοινωνιολόγο
Σύμβουλο Επικοινωνίας
http://spartacusbund.blogspot.com/  

Πέρα από την πιπίλα του «Μονόδρομου». Ή γιατί οι υπεύθυνοι της επικοινωνίας πρέπει κάπου κάπου να εξιλεώνονται.
Είθισται στα μαθήματα ή στα σεμινάρια της επικοινωνίας να λέγεται ότι δουλειά του «επικοινωνιολόγου» είναι η προσφορά βοήθειας σε ένα άτομο ή μία ομάδα προκειμένου αυτό να εκφράσει σωστά τις απόψεις της. Στην πράξη αυτό που επιδιώκεται, και για αυτό για το οποίο πληρώνεται ο «επικοινωνιολόγος», είναι η μονοσήμαντη παρουσίαση των δεδομένων και η απόκρυψη των...
 εναλλακτικών στις θέσεις ή τις προτάσεις που υποστήριξαν ή υποστηρίζουν οι πελάτες τους.
Ας κάνουμε λοιπόν μία προσπάθεια εξιλέωσης όσοι από εμάς ασχολούμαστε με τα φαινόμενα επιρροής προκειμένου να δούμε πίσω από το επικοινωνιακό επιφαινόμενο. Τι ποιο καλό παράδειγμα το παιχνίδι που γίνεται γύρω από το ΔΝΤ και το περίφημο Μνημόνιο;
1. Το Μνημόνιο είναι μονόδρομος
Όταν ακούτε με επιμονή τη λέξη μονόδρομος τότε είναι σίγουρο ότι αυτός που έκανε την επιλογή είχε τουλάχιστον δύο δυνατές επιλογές. Η πραγματικότητα είναι ότι στο δραματικό διάστημα μεταξύ της ανάληψης της εξουσίας από το ΠΑ.ΣΟ.Κ. τον Οκτώβριο και μέχρι τον Μάιο η κυβέρνηση είχε εναλλακτικές λύσεις που αν έγκαιρα τις κατανοούσε δε θα οδηγούσε τη χώρα στο Δ.Ν.Τ. και στην κηδεμονία της τρόικας. Κλασσική επικοινωνιακή επιλογή για να καλύψει λανθασμένες αποφάσεις.
2. Το ΠΑ.ΣΟ.Κ. παρέλαβε χαώδη κατάσταση.
Εδώ έχουμε μία κλασσική περίπτωση εστίασης στο μερικό. Πράγματι η κατάσταση που παρέλαβε το ΠΑ.ΣΟ.Κ. υπήρξε δραματική. Η διακυβέρνηση της χώρας από τη Ν.Δ. άφησε σοβαρά τραύματα στο σώμα της Ελλάδας. Ωστόσο η κατάσταση ήτανε διαχειρίσιμη. Αυτός ο ισχυρισμός συσχετίζεται με το παρακάτω εστιασμένο στο μερικό.
3. Το Διεθνές Περιβάλλον υπήρξε εξαιρετικά δυσμενές για την Ελλάδα.
Μία κλασσική δήλωση που εστιάζει στο μερικό. Χαώδης κατάσταση και δυσμενές περιβάλλον πράγματι υπήρξαν αλλά υπήρχαν εναλλακτικά σχέδια δράσης. Αντίθετα η κυβέρνηση του ΠΑ.ΣΟ.Κ. έκανε δύο παιδαριώδη πολιτικά λάθη. Αναθεώρησε το έλλειμμα σε στιγμή που δεν έπρεπε να το κάνει και μετέφερε την εσωτερική αντιπαράθεση στο διεθνή παράγοντα (Δύο παιδαριώδη λάθη στα οποία είχε υποπέσει και η κυβέρνηση της Ν.Δ.).Ο πρωθυπουργός απώλεσε την εικόνα του επιτυχημένου στη διαχείριση των εξωτερικών πραγμάτων της χώρας. Δεν αντιλήφθηκε έγκαιρα το δυσμενές διεθνές κλίμα, θεωρώντας ότι ο ίδιος προσωπικά είχε την ικανότητα να καλλιεργήσει διεθνείς δημόσιες σχέσεις που θα επανέφεραν τη χώρα σε προτεραία θετική κατάσταση.
Δεν αντιλήφθηκε ότι εκείνη την περίοδο οι ισχυροί της Ευρώπης αναζητούσαν εναγωνίως ένα εξιλαστήριο θύμα και ο πρωθυπουργός προσέφερε το ρόλο αυτό στην Ελλάδα.
4. Η Ελλάδα είχε ουσιαστικά πτωχεύσει
Εδώ έχουμε ένα σχήμα πρωθύστερο. Η Ελλάδα πτώχευσε επίσημα τον Μάιο του 2010 και όχι πιο πριν. Η οικονομική κατάσταση της χώρας ήταν πράγματι τραγική αλλά αναστρέψιμη. Η διακυβέρνηση της Ν.Δ. χαρακτηρίστηκε από ολέθριες επιλογές στον οικονομικό τομέα αλλά κατά τη διάρκειά της δεν πτώχευσε επίσημα η Ελλάδα. Και το επίσημα έχει καθοριστική σημασία στη ψυχολογία της οικονομίας.
5. Η Δημόσια Διοίκηση στην Ελλάδα είναι υπό κατάρρευση.
Εδώ έχουμε ένα συνοθλύεμα απόψεων και προκαταλήψεων. Πράγματι η Δημόσια Διοίκηση στην Ελλάδα σέρνεται. Πράγματι η διακυβέρνηση της Ν.Δ. επιδείνωσε τη λειτουργία της ελληνικής Δημόσιας Διοίκησης. Αλλά η κυβέρνηση του ΠΑ.ΣΟ.Κ. δεν έκανε τίποτα προκειμένου να διορθώσει αυτήν την κατάσταση.
Αντίθετα προτίμησε να παίξει με ένα επικίνδυνο παιχνίδι προκαταλήψεων. Ποιες είναι αυτές οι προκαταλήψεις; Καταρχήν τόσο το ΠΑ.ΣΟ.Κ. όσο και η Ν.Δ. έχουν στα χέρια τους μία σειρά ποσοτικών και ποιοτικών ερευνών που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι ο έλληνας πολίτης δεν έχει την καλύτερη γνώμη για τη Δημόσια Διοίκηση. Έμενε ο κατάλληλος χρόνος για να εκμεταλλευθούν αυτά τα ευρήματα.
Έπαιξαν με την αίσθηση της υπερπληθώρας των Δημοσίων Υπαλλήλων και τις αμοιβές των δημοσίων υπαλλήλων. Μετά την απογραφή αποσιωπήθηκε το γεγονός ότι ο μέσος όρος των Δημοσίων Υπαλλήλων είναι μικρότερος του Ευρωπαϊκού Μέσου Όρου και ότι οι έλληνες Δημόσιοι Υπάλληλοι είναι από τους χειρότερα αμειβομένους υπαλλήλους της Ε.Ε.. Έπαιξαν με την εικόνα των υπερχρεωμένων ΔΕΚΟ αποσιωπώντας ότι η υπερχρέωση των ΔΕΚΟ κατά κύριο λόγο οφείλεται σε μετακύληση του χρέους της Γενικής Κυβέρνησης προς τις κρατικές επιχειρήσεις.
Στην πραγματικότητα η Ελληνική Δημόσια Διοίκηση δεν πάσχει από υπερπληθώρα ή από την «τεμπελιά» των λειτουργών της . Η αχίλλειος πτέρνα της εντοπίζεται στην απόδοση στενού διοικητικού ρόλου σε πολιτικά πρόσωπα (που έχουν έντονη ροπή προς τη διαφθορά) και στον εξαναγκασμό των ανώτερων κρατικών λειτουργών ΄(έχοντας φυσικά και αυτοί ευθύνη που αποδέχονται έναν τέτοιο ρόλο) να λειτουργούν με πολιτικά κριτήρια - άρα και με όρους διαφθοράς. Η Ελληνική Δημόσια Διοίκηση λειτουργεί με όρους μεσοπολέμου εξαιτίας της άρνησης του πολιτικού προσωπικού αυτής της χώρας να απεμπολήσει τα κακώς κεκτημένα δικαιώματά του που έχει αποκτήσει με την πάροδο του χρόνου και δεν προχωρεί στην εφαρμογή σύγχρονων αρχών Δημοσίου Μάνατζμεντ.
Φυσικά το ΠΑΣΟΚ συνεχίζει επάξια αυτήν την παράδοση. Ο Υπουργός των Εσωτερικών παρά τη νομοθετική υπερδραστηριοποίσή του (τρόπος επιλογής των ανωτέρων στελεχών - δήθεν με διαδικασίες τύπου ΑΣΕΠ, πρόγραμμα «Καλλικράτης» κ.λ.π.) βουλιάζει τη Δημόσια Διοίκηση στην αναποτελεσματικότητα. Ο Υπουργός των Εσωτερικών δεν κατανόησε ότι η Δημόσια Διοίκηση δεν κατασκευάζει χάμπουγκερ (η παλιά του εργασία) αλλά παράγει σύνθετου τύπου υπηρεσίες.
6. Η πολιτική του Διαίρει και Βασίλευε.
Η Ν.Δ. επέβαλλε περιοριστική πολιτική (προς το τέλος της διακυβέρνησής της) - έστω και κατ' όνομα περιοριστική και μόνο εις βάρος του Δημοσίου - και το ΠΑ.ΣΟ.Κ. συνέχισε την ίδια τακτική επαυξάνοντας την στο μέγιστο. Για να το πετύχει έστρεψε τις κοινωνικές ομάδες τη μία ενάντια στην άλλη. Τους χαμηλόμισθους προς τους υψηλόμισθους του Δημοσίου, τους ιδιωτικούς υπαλλήλους ενάντια στους Δημοσίους Υπαλλήλους κ.ο.κ.. εκμεταλλευόμενο τις κοινωνικές προκαταλήψεις στο έπακρο.
Στην πράξη και οι δύο κυβερνήσεις τόσο της Ν.Δ. όσο και του ΠΑ.ΣΟ.Κ. προχώρησαν σε μία σκληρή ταξική πολιτική εις βάρος των αδυνάτων. Απόδειξη ότι οι μεγάλοι «καρχαρίες» παραμένουν στο απυρόβλητο. Το πολύ πολύ να δοθούν κάποια ονόματα για λόγους κοινωνικής ειρήνης.
7. Η Ελλάδα χρήζει σοβαρών συμβούλων του εξωτερικού.
Αυτός ο απίστευτος συρφετός των εξωγενών συμβούλων που κάνουν την εμφάνισή τους στη χώρα μας αποκρύπτει στην πραγματικότητα την ανυπαρξία βούλησης να αναπτυχθεί επιστημονική γνώση στην Ελλάδα. Οι εξωτερικοί σύμβουλοι όσο καλοί και αν είναι στον τόπο καταγωγής τους ή και διεθνώς είναι αδύνατο να κατανοήσουν σε όλο του το εύρος το ελληνικό πρόβλημα. Αυτό που κάνουν είναι να αποκρύπτουν την ανάγκη της ανάπτυξης και στήριξης της αυτοφυούς επιστημονικής γνώσης στην Ελλάδα.
Ο κατάλογος μπορεί να μακρύνει αναφέροντας πολλά ακόμη επικοινωνιακά τερτίπια. Εκείνο που πρέπει να κρατήσουμε είναι την όχι και τόσο τυχαία σύμπτωση ότι τόσο η προηγούμενη διακυβέρνηση της Ν.Δ. όσο και η τωρινή του ΠΑ.ΣΟ.Κ. καθοδηγήθηκε και καθοδηγείται από δύο εκπροσώπους των πιο ισχυρών πολιτικών οικογενειών της χώρας μας. Το πολιτικό μας σύστημα εμφανίζει σημάδια βαθειάς γήρανσης και αδυναμία ανανέωσης. Ακόμη και ο Υπουργός επί των Οικονομικών προέρχεται από μεγάλο πολιτικό τζάκι. Αν και φυσιογνωμικά συμπαθής (ποιος καλός πατέρας δεν θα τον ήθελε για γαμπρό στην κόρη του ένα τόσο καλό και συμπαθές παιδί) δεν λειτούργησε πολιτικά τη στιγμή που όφειλε να το πράξει αλλά αντιθέτως λειτούργησε ως υπάλληλος μεγάλης πολυεθνικής εταιρίας. Μοιάζει ωσάν τα γονίδια των πολιτικών μας ελίτ να έχουν υποστεί σοβαρή μετάλλαξη με αποτέλεσμα να αδυνατούν πλέον να παίρνουν τις σωστές αποφάσεις για το καλό αυτής της χώρας.
Όσο δεν κατανοούμε τα επικοινωνιακά επιφαινόμενα τόσο περισσότερο θα αδυνατούμε να επιλέξουμε τους άριστους. Και φυσικά τίποτα δεν είναι αποϊδεολογοκοποιημένο. Οι ικανοί τεχνοκράτες δεν είναι παρά ένα ιδεολογικό μύθευμα που απορρέει από τη θρησκευτική εφαρμογή των νεοφιλελεύθερων πολιτικών που οδηγούν σε σοβαρά αδιέξοδα. Είναι ένα φρικτό ιδεολόγημα εγκλωβισμού.
«Μονόδρομες» λύσεις δεν υπάρχουν.