Τρεις ειδικοί σε θέματα Διεθνών Σχέσεων...

...απαντούν στο ερώτημα της ημέρας, στο Press-gr, για την εγκατάσταση πυρηνικής μονάδας στην Τουρκία. (Επιμέλεια: Αντώνης-Μάριος Παπαγιώτη...

...απαντούν στο ερώτημα της ημέρας, στο Press-gr, για την εγκατάσταση πυρηνικής μονάδας στην Τουρκία.

(Επιμέλεια: Αντώνης-Μάριος Παπαγιώτης)

"Πρόσφατο δημοσίευμα στους Times των James Hider, Tony Halpin και Ηugh Tomlinson, με τίτλο "Έκρηξη των πυρηνικών εξοπλισμών" ανέφερε ότι η Δύση κάνει ό,τι μπορεί για να ανακόψει τις πυρηνικές φιλοδοξίες του Ιράν, αλλά την ίδια στιγμή βοηθάει αρκετές χώρες στην ευρύτερη περιοχή να αποκτήσουν πυρηνική τεχνολογία για ειρηνικούς σκοπούς. Μία από τις χώρες που σκοπεύουν να εγκαταστήσουν πυρηνική μονάδα και προκήρυξε ήδη διαγωνισμό τον ερχόμενο χρόνο είναι η Τουρκία. Τί επιπτώσεις θεωρείτε ότι θα έχει ένα τέτοιο ενδεχόμενο στις σχέσεις μας με τη γείτονα; Κατά πόσο πιστεύετε ότι στην Ελλάδα είναι...

εφικτό το ενδεχόμενο εγκατάστασης πυρηνικών αντιδραστήρων για ειρηνικούς σκοπούς;"

"H Τουρκία συμπεριφέρεται πλέον σαν μεγάλη πολιτική δύναμη. Και τέτοιες δυνάμεις δεν διστάζουν να χρησιμοποιήσουν πυρηνική ενέργεια για εξοικονόμηση πόρων αλλά και για την γενικότερη συμμετοχή τους στις εξελίξεις. Η απόφαση - συμφωνία για την εγκατάσταση του πυρηνικού εργοστασίου έγινε με την Ρωσία, δίνοντάς της σοβαρούς πόντους στο διεθνές παιχνίδι, μιας και εμφανίζεται να εφοδιάζει την γείτονα με τεχνολογία αιχμής, με σημαντικές όμως επικίνδυνες παρενέργειες. Η Ρωσία αποδεικνύει έτσι πως και η αρχική βοήθεια που είχε δώσει στο Ιράν στόχευε σε ειρηνικές δραστηριότητες. Τώρα, συνεργάζεται με την φιλοδυτική (μέλος του ΝΑΤΟ) Τουρκία. Συνεπώς και οι προηγούμενες κινήσεις της δικαιολογούνται. Πέραν, λοιπόν, των οικονομικών ωφελημάτων η Τουρκία μπαίνει με διαφορετικό βηματισμό στο διεθνές διπλωματικό παιχνίδι. Δείχνει ανεξαρτησία επιλογών προς την Δύση, δίχως όμως να προσφέρει έδαφος για επικρίσεις και αντιδράσεις, μιας και οι περισσότερες χώρες του ΝΑΤΟ (οι μεγαλύτερες τουλάχιστον) δεν αντιτίθενται στην χρήση πυρηνικής τεχνολογίας για ειρηνικούς λόγους.
Εμείς, δύσκολα μπορούμε να κινηθούμε σε αντίστοιχα γήπεδα. Εδώ ένα Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολη έργο δεν μπορούμε να απογειώσουμε λόγω αβελτηρίας, ανικανότητας, εσωτερικής μουρμούρας και πολυδιασπαστικών κινήσεων (λ.χ. τοπικές αντιδράσεις) και δραματικά ανεπαρκούς δημόσιας διοίκησης. Πως θα μπορούσαμε να συζητήσουμε για πυρηνική ενέργεια; Πέραν του ότι κανείς από τους γύρω μας δεν μας παίρνει στα σοβαρά (οι Ρώσοι μάλλον αποσύρονται από το Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολης ) ποιός θα μπορούσε να εμπιστευθεί την ελληνική δημόσια διοίκηση για την ασφαλή κατασκευή και (κυρίως) λειτουργία ενός πυρηνικού εργοστασίου;"
Ανδρέας Ανδριανόπουλος, πρώην Υπουργός,
Δ/ντής του Ινστιτούτου Διπλωματίας και Παγκοσμίων Εξελίξεων του Αμερικανικού Κολλεγίου της Ελλάδας (Deree College)

"Είναι μεγάλο ζήτημα και θα το αδικήσω αν προσπαθήσω να το απαντήσω συνοπτικά. Θα σας παραπέμψω σε απόσπασμα από το βιβλίο μου, Π. Ήφαιστος, Ο πόλεμος και τα αίτιά του, ηγεμονισμός και τρομοκρατία, τα πολλά πρόσωπα του ηγεμονισμού και της τρομοκρατίας (Εκδόσεις Ποιότητα), κεφ. 34.
«Η συζήτηση για το θέμα της διασποράς, όμως, θα μπορούσε να ειδωθεί σε μακρόχρονη βάση και με όρους της Κονδύλειας πολιτικής ανάλυσης. Όπως χαρακτηριστικά παρατηρεί ο Κονδύλης, δεν πρέπει να αναμένεται συνεπής και πλήρης πυρηνικός αφοπλισμός στο μέλλον, για λόγους που αφορούν τις φιλοσοφικές και πολιτικές αντιφάσεις που σχετίζονται με τις μέχρι τώρα επιλογές των πυρηνικών δυνάμεων. Καταρχήν, παρατηρεί πως η απαίτηση των ΗΠΑ και άλλων να μη αποκτήσουν πυρηνικά άλλα κράτη στηρίζεται σε αξιώσεις ισχύος χωρίς στέρεη ηθική και λογική βάση που δυνατό να μη συνεχίσουν να έχουν το ίδιο αποτρεπτικό αποτέλεσμα όπως στο παρελθόν. Ούτε λογικό ούτε ηθικό είναι, συνεχίζει, να αρνείσαι σε άλλους ένα δικαίωμα που επιφυλάσσεις αυτονόητα στον εαυτό σου αφού όλοι διακηρύττουν εκ γενετής τη ίδια αξιοπρέπεια και όλοι μετέχουν εξ ίσου του ορθού λόγου (1997 σ. 373). Η διασπορά των πυρηνικών όπλων εξαρτάται από πολλούς αστάθμητους παράγοντες. Ένα κράτος Α, για παράδειγμα, δυνατό να προχωρήσει στην κατασκευή πυρηνικών όπλων επειδή κάποιος γείτονάς του, το κράτος Β, το ίδιο κάνει (όπως έγινε στη περίπτωση του Πακιστάν και της Ινδίας). Τα βήματα προς αυτή τη κατεύθυνση του κράτους Α, εξάλλου, δυνατό να μη στηρίζονται σε συγκεκριμένες ενέργειες του κράτους Β αλλά σε λιγότερο ή περισσότερο βάσιμες πληροφορίες ή υποψίες πως κάτι τέτοιο συμβαίνει. Τι θα έκανε η Ελλάδα, για παράδειγμα, αν η Τουρκία επιχειρούσε να αποκτήσει πυρηνικά όπλα. Αν και σε υποθετικά ερωτήματα που αφορούν το μέλλον είναι καλύτερα να μην απαντούμε, ένα είναι σίγουρο: Για την Ελλάδα και για άλλα κράτη της περιοχής θα αποτελέσει μια επικίνδυνη εξέλιξη. Όμως, από τη στιγμή που θα άρχιζε η ουσιαστική πυρηνικοποίηση της Τουρκίας, οι υπόλοιπες χώρες θα έχουν τη δυνατότητα να αποκτήσουν πολλούς συμμάχους μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων που δεν πρέπει να υπάρχει αμφιβολία πως αναμενόμενα θα αντιδράσουν αρνητικά. Πάντως, απαιτείται να συνεκτιμηθεί πλήρως ότι κανένα πυρηνικό κράτος που κατέκτησε αυτή τη θέση στην ιεραρχία ισχύος δεν πρέπει να αναμένεται να την εγκαταλείψει. Επίσης, ότι παρά το γεγονός ότι μέχρι να τα αποκτήσουν σχοινοβατούν επικίνδυνα πάνω στο τεντωμένο σχοινί των συμπληγάδων της ηγεμονικής διαπάλης, μόλις αποκτήσουν ικανότητα πυρηνικών πληγμάτων αποτελεί την αφετηρία νομιμοποίησής τους ως πυρηνικής δύναμης την οποία κανείς δεν τολμά να την αγγίξει. Τελικά ενδέχεται να ενταχθεί και επισήμως στην πυρηνική λέσχη. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα είναι η Γαλλία και ακολουθούν κατά πόδας η Ινδία και το Πακιστάν.»
Παναγιώτης Ήφαιστος, Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Πειραιά

"Εφόσον η Τουρκία προχωρήσει σε πυρηνικό πρόγραμμα, έστω και μόνο για ενεργειακούς σκοπούς, θεωρώ ότι θα πρέπει να ακολουθήσει και η Ελλάδα. Ένας πυρηνικός αντιδραστήρας στην χώρα μας θα πρέπει ασφαλώς να τοποθετηθεί σε περιοχή ασφαλή σχετικά με σεισμούς. Θα συμβάλει στην απεξάρτηση της χώρας μας από εισαγόμενες μη-ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Στον στρατηγικό τομέα, θα εξασφαλίσει την ισορροπία Ελλάδας-Τουρκίας όσον αφορά τη στρατηγική "πυρηνική επιλογή", τη δυνατότητα δηλαδή ένα ειρηνικό, πυρηνικό πρόγραμμα ενεργειακών σκοπών να οδηγήσει σε πυρηνικούς εξοπλισμούς, τους οποίους πάντως απεύχομαι για την περιφέρειά μας."
Χαράλαμπος Παπασωτηρίου, Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων, Πάντειο Πανεπιστήμιο