Σύμφωνα με τα όσα έχει γράψει ο σύμβουλος του Πρωθυπουργού, κ. Καράκωστας, εγείρονται σοβαρά νομικά ζητήματα από τη λύση της ΕΡΤ ΑΕ

Γράφει ο Στέλιος Τσεβάς φοιτητής Νομικής Αθηνών Σκοπός του νόμου με τον οποίο η Κυβέρνηση κλείνει την ΕΡΤ ΑΕ και θα ανοίξει στο εγγ...

Γράφει ο Στέλιος Τσεβάς

φοιτητής Νομικής Αθηνών

Σκοπός του νόμου με τον οποίο η Κυβέρνηση κλείνει την ΕΡΤ ΑΕ και θα ανοίξει στο εγγύς μέλλον ένα νέο αντίστοιχο φορέα δημόσιας ραδιοτηλεόρασης, λέγεται ότι είναι η μνημονιακή υποχρέωση της Ελληνικής Δημοκρατίας για απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων στο πλαίσιο της γενικότερης περικοπής δημοσίων δαπανών. Για να δούμε λοιπόν, τι είναι η ΕΡΤ, πως ιδρύθηκε, ποιος είναι αρμόδιος να την κλείσει και με ποιο μέσο.

Ο καθηγητής Ι. Καράκωστας στο βιβλίο του το Δίκαιο των ΜΜΕ αναφέρει ότι "η δημόσια ραδιοτηλεόραση καλείται να καλύψει τα κενά που αφήνει η ανταγωνιστική ραδιοτηλεόραση και να διασφαλίσει το δημόσιο συμφέρον". Η ΕΡΤ ΑΕ διαμορφώθηκε σε ενιαίο φορέα με το νόμο 1730/87 (ΦΕΚ Α' 145) και χαρακτηρίζεται από τον ν. 1256/82 ως δημόσια επιχείρηση που προσφέρει τις υπηρεσίες χάριν γενικού συμφέροντος υπό τους όρους του άρθρου 15 παρ. 2 του Σ. Οι αρμοδιότητες του ΔΣ προσιδιάζουν με αυτές του ΔΣ ανώνυμης εταιρίας, ενώ το κεφάλαιο της ΕΡΤ ΑΕ αποτελείται από μία μετοχή, η οποία ανήκει στο Ελληνικό Δημόσιο. Η Γενική Συνέλευση (η οποία βάσει του Δικαίου των ΑΕ είναι αρμόδια για τη λύση μιας ΑΕ -βλ. αρθ. 29 ν. 2190) της ΕΡΤ, που αποτελείται από εκπροσώπους τριών υπουργείων, αποφασίζει περιοριστικά για τα ζητήματα που αναφέρει ο καταστατικός νόμος της Εταιρίας και στα οποία πάντως δεν περιλαμβάνεται η λύση της. Σε κάθε περίπτωση, οι λόγοι λύσεως μιας εταιρίας αναφέρονται περιοριστικά στο άρθρο 47α ν. 2190 και σε κανέναν από αυτούς δεν φαίνεται να εμπίπτει η ΕΡΤ ΑΕ. Άρα, η απόφαση λύσης της ΕΡΤ ελλείψει σχετικής πρόβλεψης ορθό είναι να θεωρηθεί ότι υπάγεται μεν στις αρμοδιότητες της ΓΣ (που αποτελείται από τους εκπροσώπους των υπουργών) εφόσον όμως η απόφασή τους αυτή δικαιολογείται από τους λόγους λύσης μιας ΑΕ κατ' άρθ. 47α ν. 2190, οι οποίοι εδώ καταρχήν δεν φαίνεται να συντρέχουν. Σε περίπτωση δε που η απόφαση -όπως φαίνεται από τις ως τώρα δηλώσεις των αρμοδιών- ληφθεί από έναν και μόνο Υπουργό (τον αρμόδιο υπουργό Τύπου) χωρίς τις παραπάνω διατυπώσεις έχουμε παραβίαση της βασικής αρχής του Κράτους Δικαίου (σεβασμός στην αρχή της νομιμότητας-αρμοδιότητας κατ' άρθρο 25 §1 Σ) και της οικονομικής ελευθερίας που θεμελιώνεται στο άρθρο 5 του Συντάγματος, αφού το Κράτος παρεμβαίνει ανοιχτά και πέρα από τη συνταγματική του εξουσιοδότηση στην διοίκηση ενός νομικού προσώπου ιδιωτικού δικαίου.
Εξάλλου, το κράτος οφείλει βάσει του συνδυασμού των διατάξεων 15 Σ και του ν. 1256/82 να παρέχει δημόσια ραδιοτηλεόραση στους Έλληνες πολίτες ως ελάχιστη εγγύηση ποιοτικής ενημέρωσης εντός της αγοράς των ΜΜΕ. Κατά τ' άλλα, η ΕΡΤ είναι γνωστό ότι αναπτύσσει βάσει του καταστατικού της (που θεσπίστηκε με νόμο) και πολιτιστικές δραστηριότητες μεταξύ των οποίων μοναδικό και σπάνιο (για τα ελληνικά δεδομένα) πολυμεσικό αρχείο της που περιλαμβάνει στιγμιότυπα από όλη την ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας το οποίο διαθέτει δωρεάν προς χρήση για ερευνητικούς σκοπούς σε κάθε Έλληνα. Σε περίπτωση λοιπόν που κλείσει η ΕΡΤ προσβάλλεται ενδεχομένως και το δικαίωμα συμμετοχής στην Κοινωνία της Πληροφορίας όπως αυτό θεμελιώνεται στο άρθρο 5Α παρ. 2 του Συντάγματος.

Ως προς τους εργαζόμενους τώρα, η ομολογία της Κυβέρνησης ότι αφού κλείσει την ΕΡΤ θα ιδρύσει εκ νέου μια αντίστοιχη εταιρία δημόσιας ραδιοτηλεόρασης προσδίδει στη λύση της εταιρίας χαρακτήρα καταχρηστικό αφού αντί να απολυθούν οι λιγότερο άξιοι και ικανοί απολύονται όλοι προκειμένου να επαναπροσληφθούν σε λίγους μήνες κάποιοι άλλοι που θα καλύψουν τις ανάγκες της νέας επιχείρησης. Το γεγονός αυτό συνιστά προσβολή της αρχής αξιοκρατίας (4 §1 Σ και αρθ. 2 Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση) όπως την έχει δεχτεί η Ολομέλεια του ΣτΕ στις αποφάσεις της 1252 και 1253/2003. Ενώ πρέπει να είμαστε επιφυλλακτικοί ως προς την (ενδεχομένως καταχρηστική) επί τα χείρω μεταβολή των δικαιωμάτων των εργαζομένων της ΕΡΤ που θα επαναπροσληφθούν από το νέο φορέα.

Τέλος, η βασικότερη όλων των παραβιάσεων ως παραβίαση ενάντια στο ίδιο το πολίτευμα -και όχι απλά ενάντια στα δικαιώματα των πολιτών- είναι η εξουσιοδότηση του αρμόδιου Υπουργού με πράξη νομοθετικού περιεχομένου. Πέραν της ουσιαστικής παραβίασης, ότι δηλαδή δε συντρέχουν οι συνταγματικοί λόγοι έκδοσης μιας τέτοιας πράξης -και άρα αυτή είναι άκυρη, αφού δεν έχουμε περίπτωση εξαιρετικά επείγουσας και απρόβλεπτης ανάγκης- υπάρχει και τυπική παραβίαση καθώς η ΠΝΠ δεν προσπαθεί καν να αιτιολογήσει γιατί εκδίδεται νόμιμα (γιατί δηλαδή συντρέχουν οι περιπτώσεις του αρθ. 44 §1 Σ).

Τέλος, το ΕΔΔΑ έχει κρίνει ότι μόνο λόγοι ταμειακού συμφέροντος δεν θεμελιώνουν άνευ ετέρου λόγους δημοσίου συμφέροντος. Συνεπώς, από μόνη της η επίκληση αυτού του λόγου δεν θα πρέπει να είναι ικανή συνθήκη για να κρίνουν ως νόμιμη τα Ανώτατα Δικαστήρια της χώρας αυτήν την απόφαση. Άλλωστε, το ταμείο του κράτους δεν εξορθολογίζεται μόνο με μείωση των δαπανών αλλά και με αύξηση των εσόδων, η οποία θα έπρεπε εδώ και δύο δεκαετίες να έχει επέλθει με αναζήτηση των χρημάτων που οφείλουν οι ιδιωτικοί τηλεοπτικοί σταθμοί στο κράτος εκ του γεγονότος ότι κατέχουν παράνομα κρατικές τηλεοπτικές συχνότητες.